جرم گیری دندان چیست و چگونگی انجام آن

آیا با زمان مناسب برای انجام جرم گیری دندان آشنا هستید؟

جرم گیری دندان یا بروساژ دندان می‌تواند به دوران پلاک دندان پایان دهد. پلاک یک ماده چسبنده است که به طور مداوم (به ویژه پس از مصرف وعده‌های غذایی و میان وعده) بر روی سطح دندان‌ها ایجاد می‌شود. این لایه باریک شامل باکتری‌هایی می باشد که با نام جرم دندان شناخته می‌شوند و امکان ترشح اسید، سبب بروز پوسیدگی و مشکلاتی در دندان‌ها شوند.

هنگام مصرف غذا، باکتری‌های حاضر در دهان کربوهیدرات‌های مواد غذایی را به اسید تجزیه می‌کنند. این اسید با ذرات باقی‌مانده از مواد غذایی و بزاق ترکیب می‌شود و باعث تشکیل پلاک می‌شود. برای افراد به طور عمومی، پیشنهاد می‌شود هر شش ماه یک‌بار جرم گیری دندان انجام دهند. اما این تعداد می‌تواند برای افرادی که به تشکیل پلاک و جرم دندانی حساس‌تر هستند یا ارتودنسی درمان کرده‌اند، کمتر باشد. هرچند لازم است به این نکته توجه داشته باشید که انجام زیاد جرم گیری ممکن است به دندان‌ها آسیب برساند.

جرم گیری دندان ممکن است به همراه روشی دیگر به نام روت پلنتیگ انجام شود. در این روش، جرم و باکتری‌های روی ریشه دندان به دقت تمیز می‌شوند و این کار باعث کاهش چشمگیر خطر پوسیدگی دندان می‌شود. مطلب حاضر به بررسی جرم گیری دندان در سایت تهران دنت می پردازد. بنابراین، در صورتی که به اطلاعات بیشتری در این زمینه نیاز دارید، توصیه می‌شود که مقاله های دیگر سایت تهران دنت را به طور کامل مطالعه کنید.

همانند هر راه درمانی دیگری برای جرم گیری دندان هم لازم است در انتخاب دندانپزشک دقت زیادی داشته باشید. در تهران دنت می‌توانید تحت نظر یکی از بهترین دندانپزشکان متخصص خانم دکتر مریم شیخی در شهر تهران جرم گیری دندان انجام دهید. برای ویزیت حضوری با دندانپزشکی تهران دنت تماس بگیرید و نوبت دریافت نمایید.

جرم گیری دندان چیست؟

جرم گیری دندان، به عنوان Teeth Scaling نیز در زبان انگلیسی شناخته می‌شود و به آن در دندانپزشکی بروساژ دندان نیز اطلاق می‌شود. این روش پاک‌سازی عمیق دندان‌ها را شامل می‌شود و به‌عنوان یکی از خدمات اساسی دندانپزشکی، به بازدارنده‌ی پلاک و تارتار (کلکولوس) در نواحی بالا و پایین خط لثه می پردازد.

بیشتر بخوانید:راهنمای کامل لغات و اصطلاحات دندانپزشکی به زبان انگلیسی

شکل‌گیری پلاک دندان می‌تواند به عوارض لثه‌ای منجر شود. هرچند پلاک به‌طور دائمی روی دندان‌ها تشکیل می‌شود، اگر به‌طور مناسب تمیز نشود، باکتری‌های محتوی در آن می‌توانند منجر به التهاب لثه گردند. در این وقت، لثه از سطح دندان‌ها جدا می‌شود و مناطقی به نام پاکت‌های لثه شکل می‌گیرند. پلاک سپس در این پاکت‌ها ثبت می‌شود و از طریق مسواک آن پاک نمی‌شود. در صورتی که درمان لازم انجام نشود، بیماری لثه می‌تواند منجر به ازدست‌رفتن بافت استخوان و حتی دندان شود.

بروساژ دندان

مزایای جرم گیری دندان:

در زیر تأثیرات مثبت جرم گیری دندان را مشاهده می‌کنید:

۱. پیشگیری از پوسیدگی و خرابی دندان:

پوسیدگی و خرابی دندان مشکلاتی اساسی هستند که می‌توانند سلامت دهان را تهدید کنند. با انجام جرم گیری دندان، از بروز این مشکلات جلوگیری می‌شود و حفرات آسیبی به دندان‌ها نمی‌زنند. این حفرات به‌عنوان محیط‌های مستقر برای پلاک عمل می‌کنند و می‌توانند به آسیب‌رسانی به مینای دندان، که بخش سختی از دندان است، منجر شوند.

۲. پیشگیری از بیماری‌های لثه:

پلاک یکی از اصلی‌ترین عوامل بروز بیماری‌های لثه است و اگر در نواحی زیر خط لثه تجمع یابد، به لثه‌ها آسیب می‌زند. این آسیب‌ها می‌توانند به حدی پیشرفت کنند که منجر به ازدست‌دادن دندان شوند. جرم گیری دندان می‌تواند خط لثه را حفاظت کند، که نقش اساسی در حفظ دندان‌ها و سلامت دهان دارد.

۳. حذف لکه‌ها:

مصرف چای، قهوه، مایعات رنگی و تنباکو باعث ایجاد لکه‌ها روی دندان‌ها می‌شود. جرم گیری به تمیزکردن این لکه‌ها کمک کرده و به داشتن لبخند زیبا و دندان‌های سفیدتر کمک می‌کند.

۴. کاهش بوی بد دهان:

پلاک باعث تشکیل تارتار می‌شود که منجر به بوی نامطبوع دهان می‌شود. با انجام جرم گیری دندان، از بوی بد دهان جلوگیری می‌شود. در این وضعیت، مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان نتایج ناچیزی دارد، بنابراین برای کامل‌تر شدن عاری از بوی نامطبوع دهان، جرم گیری ضروری است.

همچنین، جرم گیری دندان به درمان عفونت‌ها کمک کرده و فرآیند بهبود را تسریع می‌کند. به علاوه، از ریشه‌های دندان‌ها نیز مراقبت می‌کند.

بیشتر بخوانید: چگونه از دندانهای کودکان مراقبت کنیم

جرم گیری دندان چگونه انجام می‌شود؟

یکی از خدمات مهم دندانپزشکی جرم‌ گیری دندان است که بعضا با روت پلنینگ (Root planing) در یک زمان اجرا می‌شود. در ادامه به شما مراحل جرم گیری دندان یا بروساژ دندان را معرفی خواهیم کرد:

1. استفاده از بی‌حسی موضعی:

برای کنترل درد، جرم گیری و روت پلنینگ به بی‌حسی موضعی نیاز دارند. در ابتدا، دندانپزشک بی‌حسی را در دهان اعمال کرده و ناحیه تحت درمان را بی‌حس می‌کند. بعد از چند دقیقه، تأثیر بی‌حسی ایجاد می‌شود و فرآیند درمان شروع می‌شود. در این مدت، از لحاظ آگاهی و هوشیاری، ولی بدون درد خواهید بود.

2. جرم گیری:

مرحله دوم، جرم گیری است. در این مرحله، دندانپزشک پلاک و رسوب را از نواحی زیر لثه، بین لثه‌ها، روی انتهای تاج دندان و در اطراف ریشه دندان‌ها پاکسازی می‌کند. این عمل می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از ابزار اولتراسونیک (مانند دستگاه جرم گیری دندان کویترون – Cavitron) انجام شود. هر دو روش به‌طور مؤثر پلاک و تارتار سخت را از بین می‌برند. ابزار جرم‌گیر با زاویه‌ای تقریبا در حدود ۴۵ تا ۹۰ درجه نسبت به دندان قرار گرفته و سطوح ریشه‌ها و دندان‌ها در حرکت‌های عمودی، چرخشی و افقی خراش داده می‌شوند.

3. روت پلنینگ:

روت پلنینگ به تمیز کردن سطوح ناهموار و حذف باکتری‌های زیر لثه کمک می‌کند. در این مرحله، دندانپزشک قسمت زیر لثه‌ها را به‌طور عمقی تمیز می‌کند تا پلاک و تارتار از روی ریشه دندان‌ها پاک شود. این پروسه سمنتوم (لایه کلسیفیه‌ای که ریشه دندان را می‌پوشاند) را کاملا از بین میبرد. گاهی این مرحله شامل حذف یک‌لایه کوچک از سطح دنتین نیز می‌شود.

4. شستشوی نهایی:

بعد از پایان فرآیند، ناحیه مورد نظر توسط دندانپزشک شستشو داده می شود تا باکتری‌های باقی مانده از بین بروند. سپس با اعمال کمی فشار روی لثه، اطمینان حاصل می‌شود که بافت لثه به‌طور مناسب رشد می‌کند.

برای انجام جرم گیری، دندانپزشک ابتدا با استفاده از بی‌حسی موضعی منطقه را تهیه می‌کند. سپس به‌صورت دستی یا با استفاده از دستگاه جرم گیری، پلاک و تارتار را از نواحی مختلف دندان‌ها پاک می‌کند. سرانجام، روند با شستشی دقیق تکمیل می‌شود تا همه باکتری‌ها از بین رود و فرآیند بهبود به‌طور مثالی پیش برود.

بیشتر بخوانید: جرم‌گیری دندان در خانه

هر چند وقت یک بار نیاز است تا دندان‌ها جرم گیری شوند؟

جرم گیری یا بروساژ دندان، به وضعیت سلامت دندان‌ها و لثه‌ها متکی است. به طور معمول، اکثر افراد سالم هر ۶ ماه یکبار نیاز به جرم گیری دارند. این تکرار ممکن است بسته به سرعت تشکیل رسوبات در دهان شما، متغیر باشد. در مواردی، نیاز به جرم گیری نیز ممکن است نسبت به عادت عمومی (هر ۳ تا ۴ ماه یکبار) افزایش یابد.

باید به این نکته توجه داشت که انجام جرم‌ گیری بیش از حد در کسانی که مینای دندان نازک یا ضعیف دارند و سطوح ساییده یا تاج دندان دارای فلوئوروزیس امکان دارد باعث افزایش این نواقص شود. به همین دلیل، دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در این موارد فواصل بین جرم گیری‌ها را بیشتر کنید، به بهداشت دهان و دندان‌ها دقت کنید، و به طور دوره‌ای به معاینات دندانپزشکی مراجعه کنید تا تجمع پلاک روی دندان‌ها به حداقل رسانده شود.

راهنمای مراقبت پس از عمل بروساژ دندان

پس از انجام جرم گیری دندان، به نکات زیر توجه داشته باشید تا به بهترین شکل ممکن از ایجاد مشکلات پس از عمل جلوگیری کنید:

1. حفظ بی‌حسی: پس از استفاده از داروی بی‌حسی، ممکن است لب‌ها، دندان‌ها و زبان شما تا چند ساعت بعد از عمل بی حس باشند. تا زمانی که احساس بی‌حسی کاملاً بهبود یابد، از جویدن خودداری کنید.
2. تغذیه مناسب: پس از عمل، بهتر است حداقل تا دو ساعت از مصرف غذا خودداری کنید. در ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول پس از جرم گیری، مواد غذایی نرم و آسان برای خوردن انتخاب کنید. بهتر است تا زمانی که لثه‌ها بهبود یابند، از مصرف غذاهای گرم و تند پرهیز کنید.
3. ترک دخانیات: حداقل تا ۷۲ ساعت پس از جرم گیری، از محصولات تنباکویی خودداری کنید. مصرف تنباکو می‌تواند فرآیند بهبودی را کند کند، بنابراین توصیه می‌شود از آن پرهیز کنید.
4. مراقبت از ناحیه عمل: شب اول پس از عمل، ناحیه جرم گیری‌شده را با مسواکی نرم و آهسته تمیز کنید. در روزهای بعد، می‌توانید با آرامی از نخ دندان استفاده کرده و ناحیه را تمیز کنید. به تدریج در هفته‌های بعد، مسواک‌زدن و استفاده از نخ دندان را به تدریج به روتین شما اضافه کنید.
5. شستشو با آب‌نمک گرم: سه بار در روز دهان خود را با آب‌نمک گرم بشویید. برای تهیه آب‌نمک، یک قاشق سوپ‌خوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کنید و با این محلول دهان خود را آبکشی کنید. این کار به کاهش درد و ورم کمک می‌کند.
6. مصرف آنتی‌بیوتیک: اگر پزشک برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز کرده، حتماً طبق دستورات و به مدت زمان تعیین‌شده مصرف کنید، حتی اگر علائم عفونت بهبود یافته باشند.

با رعایت این نکات، مراقبت‌های پس از جرم گیری دندان را به بهترین شکل انجام داده و به سرعت بهبود یافته و از مشکلات جلوگیری کنید.

تفاوت بلیچینگ و جرم گیری دندان

عمل تمیزکردن دندان (جرم گیری) و بلیچینگ دندان یا سفید کردن دندان اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. اگر چه هدف هر دو ترتیب اقدامات از منظر پزشکی ارتقاء اعتمادبه‌نفس و ارتقاء بهداشت دهان و دندان‌هاست، اما تفاوت‌های چشم‌گیری دارند.

اصلی‌ترین تفاوت بین این دو روش در اینجاست: جرم گیری دندان یا بروساژ دندان یک نیاز اساسی است که به منظور پاکسازی پلاک و تارتار، و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها انجام می‌شود. پلاک و تارتار، نمایانگر وجود باکتری‌ها در دهان است و در صورت عدم درمان، این باکتری‌ها ممکن است منجر به مشکلات جانبی نظیر عفونت معده شوند. از اینرو، انجام منظم جرم گیری دندان برای حفظ بهداشت شما بسیار اهمیت دارد.

در مقابل، بلیچینگ دندان به عمدتا به جنبه‌های زیبایی تمایل دارد. هدف اصلی بلیچینگ، پاکسازی لکه‌ها و زردی دندان‌ها و ایجاد لبخندی درخشان‌تر است. انجام بلیچینگ برای همه ضروری نیست، زیرا زردی طبیعی دندان‌ها در بسیاری از موارد مشکلی ایجاد نمی‌کند. با این حال، افرادی که دندان‌های لکه‌دار دارند و این مشکل به اعتماد به‌نفسشان آسیب زده است، می‌توانند از بلیچینگ استفاده کنند. هرچند که بلیچینگ به تنهایی تاثیرات به سزایی بر بهداشت دهان و دندان ندارد، اما معمولاً به بهبود ظاهر دندان‌ها و افزایش اعتماد به نفس کمک می‌کند.

به این ترتیب، می‌توانیم بگوییم جرم گیری دندان یا بروساژ دندان به عنوان یک اقدام ضروری جهت پاکسازی جرم، پلاک و تارتار دندان محسوب می‌شود، در حالی که بلیچینگ و سفیدکردن دندان بیشتر به افزایش زیبایی دندان‌ها و بهبود لبخند می‌پردازند و معمولاً به عنوان یک نیاز ضروری محسوب نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: آیا بلیچینگ دندان خوبه؟

آیا دندان‌های لمینتی و کامپوزیتی قابل جرم گیری هستند؟

درمان‌های سفیدکننده و روش‌های جرم گیری که بر روی سطوح پورسلن یا مواد باندینگ قرار می‌گیرند، مؤثر نیستند. این به این معناست که پس از نصب روکش، لمینت، کامپوزیت و تاج در دهان، امکان انجام جرم گیری وجود ندارد. همچنین، جرم گیری بر روی دندان‌های مصنوعی و ایمپلنت هم امکان‌پذیر نیست.

در لمینت دندان، عمدتا از روکش‌های پرسلن استفاده می‌شود که در برابر لکه‌ها بسیار مقاوم هستند و با وجود تماس با غذاها و نوشیدنی‌های مختلف، تغییر رنگ نخواهند داشت.

اما در مورد کامپوزیت و سایر پروتزهای غیرپرسلن، بسته به نوع و تراکم مواد ساختاری، احتمال ایجاد لکه و زردی وجود دارد. پروتزهای پلاستیکی نیز ممکن است در طول زمان تیره شوند، اما دندان‌پزشک با انجام یک پولیش ساده، قدرت بازگرداندن آنها به رنگ اصلی را دارد.

بیشتر بخوانید: کامپوزیت دندان چیست وچگونه آن را انجام دهیم؟

آیا دندان‌های ارتودنسی جرم گیری می‌شوند؟

جرم گیری دندان ارتودنسی نه تنها ممکن است بلکه بسیار ضروری نیز محسوب می‌شود. هنگام استفاده از بریس‌های ارتودنسی، پلاک، تارتار و باقی‌مانده‌های مواد غذایی به راحتی در اطراف براکت‌ها جمع می‌شوند و این مسئله می‌تواند خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را افزایش دهد. در شرایطی گاهی، تمیزکردن با مسواک و نخ دندان قادر به پاکسازی کامل این تجمعات نمی‌باشد. بنابراین، حائز اهمیت است که به بهداشت دهان و دندان خود با دقت بیشتری توجه کنید.

افرادی که از ارتودنسی استفاده می‌کنند، بهتر است به فواصل زمانی کوتاه‌تری به دندانپزشک خود مراجعه کنند، زیرا دندان‌های این افراد به آسیب زدن بیشتری حساس هستند. توصیه می‌شود که این افراد هر ۳ ماه یکبار برای جرم گیری دندان به متخصص دندانپزشکی مراجعه نمایند.

جمع بندی و راهنمایی برای مراجعه به دندانپزشک

برای درمان و پیشگیری از بیماری مزمن پریودنتال، بروساژ دندان یا جرم گیری دندان و روت پلنینگ از جمله روش‌های رایج و مؤثر هستند. این درمان‌ها نه تنها به بهبود وضعیت دهان و دندان کمک می‌کنند بلکه از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می‌کنند. دندانپزشک می‌تواند این فرآیندها را در مطب خود، با یا بدون استفاده از بی‌حسی موضعی، انجام دهد. احتمال وجود عوارض جانبی کمی پس از جرم گیری وجود دارد که ممکن است تا چند روز یا یک هفته به طول بیانجامد. اما باید به خاطر داشته باشید که این عوارض جانبی به تدریج بهبود پیدا می‌کنند و باید نگرانی خاصی نداشته باشید.

در روال معمول، توصیه می‌شود هر ۶ ماه یک بار جرم گیری را انجام دهید، اما اگر از ارتودنسی استفاده می‌کنید، این فاصله ممکن است کوتاه‌تر شود. مهم است به خاطر داشته باشید که جرم گیری زیاد هم می‌تواند مضر باشد. بر خلاف ایده‌آل غلطی که ممکن است داشته باشید، جرم گیری به مینای دندان آسیب نمی‌رساند و در واقع به منظور حفظ و بهبود سلامت آن انجام می‌شود. در ضمن، افرادی که ایمپلنت، لمینت، کامپوزیت، دندان مصنوعی یا روکش دارند، نمی‌توانند از جرم گیری بهره ببرند.